W większości przypadków ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech wygasa z końcem miesiąca, w którym zakończył się stosunek pracy. Oznacza to, że jeśli umowa o pracę wygasła 15. dnia miesiąca, to ubezpieczenie obowiązuje jeszcze do ostatniego dnia tego samego miesiąca. Po tym okresie były pracownik powinien zadbać o nową formę ubezpieczenia, aby uniknąć przerwy w ochronie zdrowotnej.
Niektóre osoby mogą jednak korzystać z tzw. Nachgehender Leistungsanspruch, czyli krótkoterminowego prawa do dalszego ubezpieczenia przez okres jednego miesiąca po ustaniu obowiązku ubezpieczeniowego. Ta opcja jest dostępna tylko dla osób, które były ubezpieczone w niemieckim systemie publicznym przez co najmniej 12 miesięcy w ciągu ostatnich 5 lat i nie podjęły od razu nowej pracy. Po upływie tego miesiąca konieczne jest podjęcie działań w celu dalszego zabezpieczenia zdrowotnego, na przykład poprzez rejestrację w urzędzie pracy lub przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego (freiwillige Weiterversicherung).
Warto również zaznaczyć, że osoby, które wcześniej korzystały z prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego, mogą mieć inne terminy wygaśnięcia ochrony zdrowotnej, zależne od umowy z ubezpieczycielem. W przypadku osób samozatrudnionych lub pracujących na umowach cywilnoprawnych ubezpieczenie zdrowotne nie wygasa automatycznie, ale konieczne jest samodzielne kontynuowanie składek.
Świadczenia zdrowotne a powrót do Polski – jak zabezpieczyć ciągłość ubezpieczenia?
Osoby wracające do Polski po zakończeniu zatrudnienia w Niemczech powinny upewnić się, że ich ubezpieczenie zdrowotne nie zostanie przerwane. Niemieckie ubezpieczenie może być aktywne do końca miesiąca, w którym zakończono pracę, ale po powrocie konieczne jest zgłoszenie się do ZUS lub NFZ, aby uniknąć przerwy w ubezpieczeniu. Brak ciągłości w ubezpieczeniu zdrowotnym może skutkować koniecznością pokrycia kosztów leczenia z własnej kieszeni oraz trudnościami w dostępie do świadczeń medycznych w Polsce.
Jeśli powrót do Polski wiąże się z podjęciem nowej pracy, nowy pracodawca będzie zobowiązany do zgłoszenia pracownika do polskiego systemu ubezpieczeń, co oznacza automatyczne objęcie ochroną zdrowotną w NFZ. W przypadku braku zatrudnienia istnieje kilka opcji, które pozwalają na kontynuację ubezpieczenia zdrowotnego. Jedną z nich jest dobrowolne ubezpieczenie w NFZ, które wymaga podpisania umowy i opłacania miesięcznych składek. Jest to rozwiązanie szczególnie korzystne dla osób, które nie planują natychmiastowego podjęcia pracy, ale chcą zachować dostęp do opieki medycznej. Alternatywnie, osoby pozostające bez pracy mogą zarejestrować się w urzędzie pracy jako bezrobotne. Rejestracja ta nie tylko umożliwia dostęp do ewentualnych świadczeń i kursów zawodowych, ale także zapewnia ubezpieczenie zdrowotne finansowane przez państwo. Należy pamiętać, że rejestracji należy dokonać jak najszybciej po powrocie do kraju, aby uniknąć luki w ubezpieczeniu.